WOENSEL WEST WERKT
WOENSEL WEST WERKT
RONDJE DOOR DE BUURT De transformatie van Woensel-West was en is een proces dat haarfijn laat zien wie en wat we als corporatie willen zijn. Hoe we tegen bewoners en buurten aankijken, hoe we zaken willen regelen en aanpakken. Samen, voortvarend en pragmatisch. Van meet af aan realiseerden we ons dat het vernieuwen van deze wijk heel wat meer zou vragen dan het vervangen van stenen. Sociale projecten zijn net zo belangrijk als fysieke ingrepen. Misschien nog wel belangrijker. Mensen moeten zich veilig voelen en perspectief zien. Samen met bewoners en gemeente zetten we dat besef om in beleid en plaatsten we emancipatie van bewoners bovenaan de agenda. Dat uitte zich nadrukkelijk in de in 2011 geformuleerde visie op Woensel-West: Focus op emancipatie in een ander decor. Het gaat eerst om de mensen en dan om de ‘stenen’. Inmiddels zijn we zo’n 13 jaar verder. We hebben samen keihard gewerkt. Geëxperimenteerd, gevloekt en opnieuw begonnen. Stap voor stap verder gebouwd. En met succes; de aanpak van Woensel-West werkt! Kinderen van alle achtergronden spelen samen veilig op straat. Basisschool ’t Palet schopte het van zorgenkindje van de onderwijsinspectie tot Beste Brabantse Basisschool. Het educatieve, culturele en sportieve Kids Project loopt al jaren als een trein. Nergens in Eindhoven zijn zoveel vrijwilligers actief, zoveel bewoners actief betrokken. In 2014 leverden we het opvallende VoltaGalvani op, later gevolgd door het niet minder bijzondere Plan Celcius en buurwijk Vredeoord, dat inmiddels één geheel vormt met Woensel-West. De wijk is enorm populair onder woningzoekenden. Busladingen architecten en stedenbouwkundigen, studenten en collega-corporaties komen onze nieuwbouw bewonderen. We hebben er al diverse prijzen mee gewonnen. 3
We mogen absoluut trots zijn met ons allen: bewoners, (sociale) partners, gemeente en Trudo! Trots, maar niet zelfvoldaan, want we moeten dóór. Nog lang niet alle woningen en straten zijn aangepakt en op niveau gebracht. En we moeten onverminderd blijven investeren in bewoners die vooruit willen. Vooral in kinderen en jongeren, want die krijgen nog lang niet alle kansen en mogelijkheden die ze verdienen. Er zijn nog steeds te veel problemen achter de voordeur waar iets aan gedaan moet worden. Dus ja, we houden de vinger aan de pols en gaan dóór. Een wandeling door de wijk laat zien wat we al voor elkaar hebben gebokst. Maar ook wat er nog op de agenda en het verlanglijstje staat. Woensel-Westenaren zijn niet op hun mondje gevallen. Dus laat je maar horen. Wat is er goed gegaan? Wat had je liever anders gezien? Waar heb je de pest over in? Wat moet er volgens jou absoluut nog gebeuren? Kom, dan maken we een rondje door de buurt! Jos Goijaerts Bestuurder Trudo ROUTEKAART Ga mee op ontdekkingstocht door Woensel-West. We kijken rond op dertien locaties en laten je zien wat er gedaan is en welke stappen we mogelijk nog willen zetten de komende jaren. De bijzondere sociale en fysieke projecten komen natuurlijk voorbij, net als de buurtevents die je niet mag missen. Er valt zoveel te ontdekken in Woensel-West! WOENSEL WEST WERKT 4 5
INHOUD Rondje door de buurt 3 Routekaart 5 Het verhaal van Woensel-West 8 Kop Edisonstraat 12 Gezamenlijke visie Woensel-West 15 Edisonstraat - Gezellenhuis 18 Uitgesproken hoekenplan 21 Markante publiekstrekkers 23 Gamechanger Baekelandplein 27 Edisonstraat - VoltaGalvani 28 VoltaGalvani zet de toon 31 Woensel Westside Stores 32 SPILcentrum 34 Buurtonderneming Woensel-West 36 Basisschool ’t Palet 38 Franklinplein 40 Inplaatsprogramma 43 In het nieuws 44 Edisonplein - zuid 46 Hutten bouwen 49 Bewoners aan het woord: Heba & Thaer 51 Bewoners aan het woord: Lydia 52 Bewoners aan het woord: Nel 54 Edisonplein - noord 56 Kansen voor Kinderen 58 Tante Netty 60 Vrijwilligers aan het woord: Adrian 63 Vrijwilligers aan het woord: Joris 65 Edisonstraat - Celsius Snellius 66 Sloop, oud maakt plek voor nieuw 68 Plan Celsius: kleurrijk en divers 70 Kleurrijk en kunstig Woensel-West 75 Celsius Snellius 76 Iftar 79 Celsiusplein & Waaggebouw 80 Woensel Westival 83 Buurtwerkkamer 360 84 Kerstmarkt 87 Vredeoord 88 Vredeoord en Woensel-West 90 Vredeoord in beeld 93 Bewoners aan het woord: Thomas & Anne, Marian, Tom & Judy 94 Water verbindt 97 Groenewoudseweg - spoorkant 98 Kindervakantieweek 101 Groenewoudseweg - wijkkant 102 KEVN 105 Prijzenkast 106 Woensel-West 2040 110
vraag naar woningen is groter dan ooit. Ook al is de kwaliteit minder, waarom zou je een woning slopen waarvoor 80 kandidaten in de rij staan? Bovendien heeft Woensel-West wel wat anders aan haar hoofd. Er is een veel groter probleem dat eerst moet worden aangepakt: heroïneprostitutie zorgt voor toenemende overlast, geweld en onveiligheid. Onhoudbare situatie De aanvoer van goedkope heroïne leidde in de jaren ’80 in alle grote steden tot ongekende problemen. Op de Zeedijk in Amsterdam. Op Perron Nul in Rotterdam. In de ‘junkentunnel’ in Utrecht. In Eindhoven voegt Woensel-West zich in dat trieste rijtje. De wijk kende al langer raamprostitutie en natuurlijk zorgde dat wel eens voor overlast. Dat rosse rafelrandje hoorde er nu eenmaal bij. Maar heroïneprostitutie is heel andere koek. Plotseling wordt er getippeld in de buurt en de straatprostitutie gaat een keiharde concurrentie aan met de ‘ramen’. Diefstal, overvallen, geweldpleging, rondslingerende spuiten … Het loopt volledig uit de hand. Bepaalde stukken van de wijk worden ’s avonds een no-go area, waar zware jongens de dienst uitmaken en de politie zich nauwelijks durft te laten zien. Bewoners komen in opstand Er móet iets gebeuren. Dat vinden ook de bewoners. Ze kloppen aan bij toenmalig burgemeester Rein Welschen. Bij hem zijn ze aan het juiste adres. Gemeente, Trudo en bewoners slaan hun handen ineen om Woensel-West opnieuw op de kaart te zetten. Op alle fronten. Vanaf dit moment neemt ons verhaal de positieve wending waar iedereen naar uitkijkt. HET VERHAAL VAN WOENSEL-WEST Het verhaal van Woensel-West begint kort voor de Tweede Wereldoorlog. Philips draait als een tierelier en er wordt flink gebouwd om het groeiende leger arbeiders met hun gezinnen te huisvesten. Heb je een opleiding en een vaste baan, dan kun je rekenen op een aardige woning van een woningbouwvereniging. Ongeschoolde collega’s met de laagste inkomens zijn aangewezen op het gemeentelijk woonbedrijf. Dat bouwt vanuit haar zorgplicht kleine, goedkope huisjes van beduidend minder kwaliteit. Juist deze woningen komen in 1994, bij de overname van het gemeentelijk woonbedrijf, in handen van woningcorporatie Trudo. Oude woningen, van slechte kwaliteit, met huurders zonder veel toekomstperspectief: Philips heeft al lang afscheid van hen genomen. Kortom, Woensel-West is een wat verloederde buurt met de nodige leefbaarheidsproblemen. Niet echt een optimistische opening van ons verhaal. Maar het kan erger. De held moet eerst nog dieper zinken, voordat hij de bodem bereikt en zich naar boven kan afzetten. Geen radicale sloop Beducht voor leegloop als gevolg van concurrerende nieuwbouw aan de randen van de stad, plaatst de gemeente midden jaren ’90 zo’n 4.000 woningen in de stad op een sloop/nieuwbouw-lijst. In de Kruidenbuurt bijvoorbeeld, waar inderdaad een volledig nieuwe wijk is gerealiseerd. Ook Woensel-West, dat voor 70% bestaat uit corporatiewoningen, waarvan 55% van Trudo, staat op de sloop/ nieuwbouw-lijst. Maar hier is de situatie totaal anders. Op het moment dat er over de toekomst van de wijk wordt nagedacht, is er geen sprake meer van dreigende leegstand. Integendeel, de WOENSEL WEST WERKT 8 9
Veiligheid voorop Alles slopen en opnieuw opbouwen is voor Woensel-West niet de gewenste oplossing, was de eerdere conclusie. In plaats daarvan besluit Trudo te onderzoeken welke woningen kunnen worden opgeknapt. Op die manier kunnen we ze als Slimmer Kopen®-woning verkopen. Want een gezonde mix van koop en huur is goed voor de leefbaarheid. Maar éérst staat er iets anders, nog veel belangrijker en lastiger, te doen: zorgen dat de wijk weer veilig wordt. Dat is prioriteit één. Voor het eerste wijkvernieuwingsproject – het kantorencomplex op de hoek Edisonstraat/Marconilaan – zocht Trudo samenwerking met CRA Vastgoed. Deze commercieel ontwikkelaar had grote plannen voor haar locatie aan het Marconiplein, maar vond geen financieel sluitende opzet. Door de samenwerking én de subsidie die Trudo kon krijgen op de sociale huurwoningen en bedrijfsruimte ter stimulering van de wijkeconomie, kwam er een oplossing en kon het complex worden gerealiseerd. In samenhang met dat project wordt in 2005 de prostitutie al anders georganiseerd en geconcentreerd op het Baekelandplein. Door handig gebruik te maken van de legalisatie van de prostitutie en het daaraan verbonden vergunningstelsel, kunnen ondernemers alleen nog legaal ramen exploiteren aan het gerenoveerde hofje met Trudo woningen. Tegelijk wordt de drugsgerelateerde overlast stevig aangepakt. Een officiële ‘afwerkplek’ aan de andere kant van het spoor maakt de straatprostitutie beter beheersbaar. De prostituees worden geregistreerd, gefaciliteerd en waar mogelijk geholpen zich aan alle ellende te ontworstelen. Gecombineerd met camerabewaking, meer politie- inzet, extra financiële middelen en andere maatregelen brengt dat de veiligheid weer terug. Een enorme inspanning, maar het werkt! Zo goed dat we ons nu kunnen buigen over de vraag: hoe verder met Woensel-West? Plan:‘Omdat smaken verschillen’ Trudo en de gemeente buigen zich allereerst over de vraag wat te doen met de grote aantallen woningen, vooral van Trudo. Aangezien radicaal slopen en opnieuw opbouwen geen optie is, moet er flink worden geïnvesteerd. Maar hoe dan? En voor wie dan? Er vindt een hele reeks bijeenkomsten plaats en we voeren veel gesprekken met bewoners en belanghebbenden. Wat is het sterke en karakteristieke van Woensel-West? Welke aanpak heeft deze wijk nodig? En wat zijn dan de uitgangspunten? Dit alles resulteert in het globale plan ‘Omdat smaken verschillen’. Start wijkvernieuwing De wijk wordt vooral gewaardeerd als ‘volkswijk’. Het gezamenlijke streven is om de positieve kracht daarvan te behouden en de negatieve kanten daarvan beter te maken. Geen alomvattende aanpak, geen groots eindplaatje. In plaats daarvan werken we stap voor stap toe naar ons doel en staan we steeds goed stil bij wat de volgende stap moet zijn. De stedenbouwkundige visie ‘Omdat smaken verschillen’, opgesteld door NEXT architects, vormt het uitgangspunt voor het aanpassen van het bestemmingsplan in 2009. Hiermee ontstaat veel ruimte voor toekomstige ontwikkelingen. In de zomer van 2011 verschijnt de Visie Woensel-West; een soort manifest dat tot op de dag van vandaag richting en betekenis geeft aan de fysieke en sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen in de wijk. Ondertitel van dit document: ‘Focus op emancipatie in een ander decor’. WOENSEL WEST WERKT 10 11
POORT NAAR DE WIJK Hoe mooi zou het zijn als we de Edisonstraat, de centrale as door de wijk, kunnen laten beginnen met twee aansprekende gebouwen die samen een soort poort naar Woensel-West vormen? Een opvallend gebouw aan de linkerzijde, aansluitend bij het hoekenplan voor de wijk, staat in de startblokken. In onze visie hoort daar een even markante hoekbebouwing aan de overzijde van de straat bij, op de plek waar nu onder meer het Dierenziekenhuis Eindhoven zit. → Meer over Woensel-West 2040 op pagina 110. VISIE WOENSEL-WEST Focus op emancipatie. Verandering van decor. Verbetering van imago. Dat zijn de drie pijlers onder het plan om Woensel-West te laten uitgroeien tot een eigentijdse, inspirerende buurt. Een buurt die kansen en mogelijkheden biedt voor iedereen die ze wil grijpen. → Meer over Gezamenlijke Visie Woensel-West op pagina 15. OBELISK Obelisk, te vinden tussen het Marconiplein en het Baekelandplein, is het eerste herontwikkelproject van Woensel-West. Het complex, dat in 2005 bekroond werd met de Dirk Roosenburgprijs, is ontworpen door Odeon Architecten en Diederendirrix en ontwikkeld in opdracht van CRA Vastgoedontwikkeling, Tiemstra Beheer en Trudo. Met veel kantoorruimte, 54 appartementen voor Trudo en plek voor wijkgerichte voorzieningen zoals een politiepost en atelierruimten, is het een divers gebouw te noemen. → Meer over Prijzenkast Woensel-West op pagina 106. UITNODIGENDE ENTREE Het begin van de Edisonstraat oogt nogal rommelig. De wijk verdient een fraaiere, meer uitnodigende entree. De bestaande bebouwing op de hoek Marconilaan/Edisonstraat, aan de linkerzijde als je straat in gaat, maakt plaats voor een nieuw woon- en werkgebouw. Een bijzonder, markant gebouw met een of twee commerciële ruimten en zo’n 50 atelierwoningen. Deze ‘stoere start van Woensel-West’ wordt ontwikkeld door BPD. Trudo neemt een aantal woningen af. Start bouw staat gepland voor 2025. WOENSEL WEST WERKT 12 13
GEZAMENLIJKE VISIE WOENSEL-WEST In 2011 verschijnt de Visie Woensel-West, opgesteld door Trudo, in afstemming met bewoners, bewonersorganisaties, gemeente en collega-corporaties. Met als ondertitel: ‘Focus op emancipatie in een ander decor’. Volkshuisvestelijk Nederland is inmiddels tot het besef gekomen dat het bij wijkvernieuwing niet alleen draait om stenen, maar ook – vooral! - om mensen. De visie formuleert het als volgt: ‘Het is zaak om de problemen in de wijk aan te pakken, het imago te veranderen en de buurt vooruit te helpen. Dat lukt niet met slopen en bouwen alleen. Wil er wezenlijk iets verbeteren, dan moet de nadruk liggen op de mensen. Daarom staan in de plannen voor Woensel-West de bewoners centraal.’ Buurtonderneming Woensel-West Deze ambitie wordt geladen met een heel programma van fysieke, sociale en economische activiteiten en interventies. Daar zijn enorm veel partijen bij betrokken; meerdere gemeentelijke diensten, zorg- en welzijnsinstanties, corporaties, onderwijs, enzovoort. Om alles strak te coördineren en aan te jagen en de effectiviteit van alle inspanningen te vergroten, wordt de Buurt- onderneming Woensel-West opgericht. Een kleine, slagvaardige organisatie die de kar trekt. Stevig fundament De plannen voor de wijkvernieuwing rusten op drie pijlers: 1. Focus op emancipatie 2. Verandering van decor 3. Verbetering van imago 15
de kaart te zetten. Met speciale activiteiten en bijzondere evenementen voor en door de buurt. Met opvallende architectuur en spraakmakende eyecatchers op de hoeken van de Edisonstraat. Met bijzondere winkeltjes en eettentjes die je ergens anders in de stad niet tegenkomt. Zie hier het fundament onder het nieuwe Woensel-West. Een springplank voor wie vooruit wil. Levendig, kleurrijk en hip. Pijler 1: Focus op emancipatie Bij ‘focus op emancipatie’ gaat het erom dat niemand buiten de boot valt of verder achteropraakt. Maar ook om het creëren van kansen voor bewoners die vooruit willen in het leven. Met bijzondere aandacht voor kinderen en jongeren, want zij zijn de toekomst. Om dat mogelijk te maken, wordt aan de ene kant een stop gezet op de instroom van nieuwe problematische huurders in de wijk. Aan de andere kant krijgen nieuwe bewoners die zich willen inspannen voor de buurt voorrang op een woning. In ruil voor een vrijwilligersvergoeding. Win-win. Pijler 2: Verandering van decor Waar ‘focus op emancipatie’ zich richt op het sociaal-maatschappelijke aspect, draait de pijler ‘verandering van decor’ om het fysieke deel. Om het vervangen en opknappen van woningen en de openbare ruimte. Hiervoor heeft Trudo samen met de gemeente een visie opgesteld onder de titel ‘Omdat smaken verschillen’. Daarin is vastgelegd dat de structuur van hoofdstraten, zijstraten en huizenblokken behouden blijft, maar dat de invulling ervan kan veranderen. Maar ‘verandering van decor’ gaat om meer dan bakstenen en stoeptegels. Het gaat ook om activiteiten die de leefbaarheid, levendigheid en veiligheid bevorderen. En dus ook om het stimuleren van nieuwe bedrijvigheid. ‘Een nieuw decor’ moet zorgen voor een fijne, prettige omgeving waarin iedereen zich thuis voelt. Pijler 3: Verbetering van imago Reputatie komt te voet en gaat te paard. Er móet een verbetering van imago komen. Als de stad, de regio, niet wéét dat Woensel-West een fijne en interessante plek is om te wonen of te bezoeken, heeft het allemaal weinig zin. Wat de woonkwaliteit ook wordt, hoe fraai de omgeving er ook uit komt te zien, hoe bruisend en levendig de wijk ook is. Vandaar het plan om Woensel-West aantrekkelijk op WOENSEL WEST WERKT 16 17
HET GEZELLENHUIS Toen Trudo in 1995 het Gezellenhuis aankocht, was het een wat obscuur appartementencomplex met nogal problematische bewoners. We ruilden de begane grond in voor commerciële ruimte en plaatsten in het kader van de ‘opvallende hoekpanden’ een container op het pand, als ‘huiskamer’ voor de wijk. Het gehele pand werd commercieel verhuurd aan een conceptstore voor vintage met horeca en een boutique-hotel. Door corona is het concept ten onder gegaan. Toen het leeg kwam brak de oorlog uit in Oekraïne. Op dit moment vinden Oekraïense vluchtelingen in het Gezellenhuis een veilige woonplek. De begane grond is inmiddels ingevuld door rijwielhandel ’t Verzet met werkplaats en horeca. HERINRICHTING EDISONSTRAAT Hoog op Trudo’s wensenlijstje staat de herinrichting van de Edisonstraat. De hoofdstraat van WoenselWest verdient een nieuwe, herkenbare uitstraling. Met nieuwe bestrating, bijzondere verlichting en volop groen. De aantrekkelijke mix van wonen en bedrijvigheid creëert soms ook een spanningsveld. Bewoners zijn gewend om rustig te wonen en hun auto voor de deur te parkeren. Dat botst af en toe met de drukte in de winkeltjes en de piekuren op het Baekelandplein. Genoeg om over na te denken en te bespreken met de buurt. → Meer over Woensel-West 2040 op pagina 110. HOEKENPLAN Om de wijk op een positieve manier in het nieuws te brengen en mensen over te halen om dat levendige, hippe en kleurrijke Woensel-West te verkennen, werd het hoekenplan gelanceerd. Markante eyecatchers op opvallende plekken in de buurt. → Meer over het Uitgesproken Hoekenplan op pagina 21. HOTSPOT DUTCH DESIGN WEEK Woensel-West heeft de afgelopen jaren hard en zorgvuldig gewerkt aan verbetering van haar imago. Met succes, want sinds 2022 is de wijk een van de officiële hotspots van de Dutch Design Week. Tientallen ontwerpers tonen hun werk op verschillende locaties. Ook buiten de ateliers wordt de designliefhebber verrast met gave architectuur, bijzondere street-art en unieke winkeltjes met kunst, design en vintage. → Meer over Kleurrijk en Kunstig Woensel-West op pagina 75. HET BAEKEN Het Baeken (officieel Baeken MMXII) is het eerste van een reeks hoekpanden die Woensel-West extra in the picture zet. Het ontwerp van Bas Termeer verwijst subtiel naar de raamprostitutie op het Baekelandplein. Boven in het pand wordt gewoond, onder is een commerciële ruimte. → Meer over Markante Publiekstrekkers op pagina 23. BAEKELANDPLEIN De voorheen door de wijk verspreide raamprostitutie kon door een handig een-tweetje tussen gemeente en Trudo worden geconcentreerd op het Baekelandplein. → Meer over Gamechanger Baekelandplein op pagina 27. WOENSEL WEST WERKT 18 19
UITGESPROKEN HOEKENPLAN In het voorjaar van 2012 roept Trudo jonge designers, architecten, kunstenaars en andere creatievelingen op om een ontwerp te maken voor een markant hoekpand aan de Edisonstraat. Het idee is om in de loop der tijd zestien hoeken van deze centrale as in de wijk te verrijken met in het oog springende panden. Nieuwe gebouwen van opvallende architectuur. Maar ook bestaande panden die een kleurrijke make-over krijgen en een bijzondere functie op de begane grond. De benedenverdieping heeft een commerciële functie. Boven is dan plaats voor studio’s, hotelkamers, kleine lofts, enzovoort. Hoekpanden als blikvangers De hoekpanden zijn uitgesproken blikvangers (én publiektrekkers) in de wijk die werkt aan haar imago. Het Baeken, op de hoek Edisonstraat/Baekelandplein, is de eerste. Aan het Edisonplein vormen de kleurrijke Verheven Huisjes een ode aan de arbeiderswoningen van Woensel-West. Daartegenover komt Edisons Lamp met zijn glazen opbouw. Ook het gloednieuwe Waaggebouw, helemaal aan het einde van de wijk, en de oude, kleurrijk geschilderde pandjes van bijvoorbeeld Kids+ en Tante Netty zijn onderdeel van het hoekenplan. Samen vormen ze een kralensnoer van interessante gebouwen en functies, dat zich uitstrekt van de kop van de Edisonstraat tot aan het bruisende Celsiusplein. Net als de nieuwsgierig makende poorten van VoltaGalvani en Plan Celsius, een niet te missen uitnodiging om Woensel-West te ontdekken. 21
MARKANTE PUBLIEKSTREKKERS Baeken MMXII; knipoog naar de dames Het Baeken, officieel Baeken MMXII, is het eerste bouwwerk in de reeks van bijzondere hoekpanden die Woensel-West als ‘beslist niet te missen plek’ op de kaart zetten. Het ontwerp is van de jonge architect Bas Termeer, die hiermee in 2012 de door Trudo uitgeschreven Woenselwestwedstrijd won. “Een bouwwerk waar de buurt trots op kan zijn en dat meteen de omslag in denken, ambities en gebruik van de wijk markeert. Een opkikker voor de buurt, die bewoners en gebruikers direct kunnen omarmen”, oordeelde de jury. Het Baeken, op de hoek Edisonstraat/Baekelandplein, is een archetypisch huis, geplaatst op een voetstuk. Het heeft alle elementen van een traditionele woning, zoals een balkon, een erker en zelfs een schoorsteen. Om deze elementen heen is een stalen constructie ontworpen, met gaas dat als verleidelijk geraffineerd kantwerk naar de dames op het Baekelandplein knipoogt. Verheven Huisjes; ode aan Woensel-West In 2016 schrijft Trudo opnieuw een ontwerpwedstrijd uit. Piotr Szczesniak en Tim Kouthoofd van Bygg Architecture winnen met hun ontwerp Verheven Huisjes, dat in 2019 wordt gerealiseerd aan het Edisonplein. De Verheven Huisjes vormen een ode aan de typische arbeiderswoningen van Woensel-West. Boven de commerciële plint, waar koffiecafé Smaakmakers mede wordt gerund door mensen met dementie, zweeft een volume dat eruitziet als zes traditionele woningen met puntdaken. Samen vormen ze een soort kroon die lijkt te refereren aan ‘my home is my castle’. De zes huisjes, waarin 23
in feite twee huurwoningen zijn ondergebracht, zijn volledig uitgevoerd in hout. Edisons Lamp; uitnodigend lichtbaken Naast de Verheven Huisjes krijgt het Edisonplein nog een hoekpand dat Woensel-West in the picture plaatst: Edisons Lamp, een ontwerp van Paul Peters en Ontwerplab. Ook hier weer een commerciële ruimte beneden, met daarop een glazen opbouw (als een gloeilamp) met twee bijzondere woningen. Een markant ‘lichtpunt’ halverwege de centrale as van de wijk, dat de bezoeker verleidt de oversteek te maken van het begin naar het einde van de Edisonstraat. WOENSEL WEST WERKT 24
GAMECHANGER BAEKELANDPLEIN Dé gamechanger in de wijkvernieuwing Woensel-West: concentratie van de raamprostitutie op het Baekelandplein. Mogelijk gemaakt door een handig een-tweetje met de gemeente. Na de legalisering van prostitutie in 2004 kon de exploitatie van prostitutiepanden worden gekoppeld aan een vergunning. In Woensel-West kregen exploitanten alleen nog maar op het Baekelandplein een vergunning. De gemeente, handhaver van de openbare orde, pacht de panden van Trudo, dat zorgdraagt voor het beheer. Trudo investeerde fors in het opknappen van de gebouwen. De exploitanten, die hier over 13 ‘ramen’ beschikken, zorgen ervoor dat alle werkruimten ‘arbo-proof’ zijn. De arbeidsomstandigheden zijn sterk verbeterd en in een van de panden houdt het Leger des Heils voor de dames spreekuur en voorziet het hen van hulp en advies. Door de prostitutie-activiteiten te concentreren op dit hof aan het begin van de wijk is de stroom van ongewenste bezoekers gestopt. Daarmee is de overlast in de wijk aanzienlijk verminderd. 27
POORTEN Ook de poorten die toegang geven tot verschillende nieuwbouwgebieden, passen in de reeks van bijzondere hoekpanden die Woensel-West tot een extra interessante plek maken. De opvallende, soms wat mysterieuze vormgeving, nodigt uit om de achtergelegen omgeving te verkennen. → Meer over het Uitgesproken Hoekenplan op pagina 21. VOLTAGALVANI Na de concentratie van de prostitutie op het Baekelandplein, konden de woningen van het rosse buurtje tussen Edisonstraat, Wattstraat en Wenckenbachstraat worden gesloopt. De kleinste en slechtste woningen in dat deel van de wijk waar de leefbaarheid het meest onder druk stond. Hier verrees het kleurrijke VoltaGalvani met zijn opvallende architectuur. → Meer over VoltaGalvani op pagina 31. WOENSEL WESTSIDE STORES De opzet van de nieuwe bebouwing – commerciële ruimten in de plint, met daarboven twee, een enkele keer drie woonlagen – zorgt voor bedrijvigheid en trekt publiek. Unieke winkel- en horecaconcepten, aanvullend aan het aanbod elders in de stad, maken de Edisonstraat tot een levendige stadsstraat. → Meer over Woensel Westide Stores op pagina 33. KAROESELL Bedrijvigheid brengt levendigheid en versterkt de wijkeconomie. De open markthal naast de toegang tot het Baekelandplein is na een aantal tijdelijke experimenten ingevuld door kringloopwinkel Karoesell. Een welkome plek voor de bescheiden portemonnee, een avontuurlijk shopparadijs voor de vintageliefhebber. WOENSEL WEST WERKT 28 29
VOLTAGALVANI ZET DE TOON Wat Trudo met ‘verandering van decor’ voor ogen heeft, wordt meteen duidelijk bij het eerste sloop/nieuwbouwproject in de wijk: VoltaGalvani. Een even ambitieus als spraakmakend project, ontworpen door Geurst & Schulze architecten, dat de toon zet voor wat Woensel-West elders nog te wachten staat. Voor ieder wat wils Een kleine 100 woningen in het gebied tussen de Edisonstraat, Wattstraat en Wenckenbachstraat worden gesloopt om plaats te maken voor 106 grondgebonden woningen, studio’s en apparte- menten. Koop en huur, er is voor iedereen plek. Ook voor ondernemers; aan de Edisonstraat wachten 22 betaalbare commerciële ruimtes op een origineel concept. In 2012 start de bouw en in 2014 worden de laatste woningen opgeleverd. Vanaf dat moment trekt het nieuwe stukje Woensel-West alom bekijks. Het is kleurrijk, sprookjesachtig en totaal anders dan ieder gewend is. Een oriëntaals ogend hofje met bijzondere gevels in frisse kleuren. Hier woon je lekker rustig, maar passeer je de opvallende kashba-poort, dan sta je midden in de gezellige drukte van de Woensel WestSide Stores. Lichtkunstwerk Maanpoort De naam VoltaGalvani verwijst naar de natuurkundigen Volta, uitvinder van de batterij, en Galvani, ontdekker van het galvanisme. De enorme lamp in de toegangspoort verwijst naar beider elektriciteitsexperimenten. Het is een ontwerp van de Eindhovense lichtarchitect Har Hollands. VoltaGalvani werd in 2015 genomineerd voor de Eindhovense Dirk Roosenburgprijs. → Meer over Prijzenkast Woensel-West op pagina 106. 31
WOENSEL WESTSIDE STORES In Eindhoven bestaat een enorme behoefte aan betaalbare plekken voor beginnende ondernemers. Vooral in de creatieve en ambachtelijke sector. In Woensel-West kunnen ze voor weinig geld kleinschalige ruimten huren om hun bijzondere concept (door) te ontwikkelen. Dit zijn de Woensel WestSide Stores. Hip & Happening Een walhalla voor vintage liefhebbers, culinaire avonturen, kids, beauty, wellness verwennerij, ambacht, edgy tattoos, muziek … Het is er allemaal te vinden. Al die spannende WestSide Stores samen vormen een unieke hotspot in Eindhoven. Een plek waarvoor je graag even op je fiets springt (of de auto pakt, want hier kun je overal nog gratis parkeren). Waarvoor je op station Strijp-S uitstapt, als je een dagje Eindhoven doet. Of waarvoor je even oversteekt vanuit Strijp-S, dat zich steeds meer ontwikkelt tot het creatieve hart van de stad. In Woensel-West vind je geen ketens of alledaagse winkels, maar aparte zaakjes. Gedreven door lokale ondernemers, als het kan uit de wijk zelf. Origineel. Eigenwijs. Beetje underground. “ Een whiskywinkel in Woensel-West, zou dat werken?’, vroeg ik me af toen ik mijn zaak begon. Zo’n luxeproduct past misschien meer in het drukke centrum, of op het hippe Strijp-S. Maar Woensel- West is ideaal gebleken. Er loopt veel publiek – zeker sinds de wijkvernieuwing –, de huur is betaalbaar, het station is dichtbij en parkeren is gratis.” Tom Raaijmakers, Whiskylab Celsiusplein 33
BASISSCHOOL ’T PALET Basisschool ’t Palet ruilde het predicaat ‘ondermaats’ in sneltreinvaart in voor de titel ‘best presterende basisschool van Brabant’. Door professionals en vrijwilligers extra in kinderen te laten investeren, vanuit één gedachte, met korte lijnen en goed op elkaar afgestemd. → Meer over Basisschool ‘t Palet op pagina 38. RUST IN DE WENCKENBACHSTRAAT De Wenckenbachstraat was in het verleden een beruchte straat met veel prostitutie en drugsoverlast. Nu is het een rustige en groene woonstraat geworden, met een mix van voorzieningen en wonen. Enkel wanneer de schoolbel bijna gaat, stroomt het er vol. SPILCENTRUM BOSCHDIJK In 2010 opende SPILcentrum Boschdijk haar deuren. Basisschool ‘t Palet, die eerder vanwege de criminaliteit de wijk verlaten had, keerde terug naar Woensel-West. Ook kinderopvang Korein en de Buurtinfowinkel kregen een plekje in dit nieuwe hart van de wijk. De Wijksportclub geeft hier sport- en danslessen. Kinderen doen er hun best op de huiswerk- en rekenclub, volwassenen volgen er taalles. En vanuit hier initieert en coördineerde Buurtonderneming Woensel-West een breed scala aan activiteiten in de wijk. KIDS+ Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Onder de vlag ‘Kansen voor Kinderen’ zette de Buurtonderneming een breed naschools aanbod in de wijk op, om de kansengelijkheid onder kinderen te bevorderen. → Meer over Kansen voor Kinderen op pagina 58. BUURTONDERNEMING Er zijn heel wat organisaties en partijen die zich sterk maken voor Woensel-West. Om te voorkomen dat ze elkaar voor de voeten lopen en dubbel werk doen en dat bewoners door al die goedbedoelde aandacht hulpmijdend worden, werd in 2009 de Buurtonderneming Woensel-West opgetuigd. → Meer over de Buurtonderneming WoenselWest op pagina 36. WOENSEL WEST WERKT 34 35
BUURTONDERNEMING WOENSEL-WEST Bij de aanpak van de complexe, meervoudige problematiek in een wijk als Woensel-West komen heel wat partijen kijken. Gemeentelijke diensten, woningcorporaties, welzijnswerk, geestelijke gezondheidszorg, werkvoorziening, onderwijs … Hoe zorg je ervoor dat die elkaar niet voor de voeten lopen? Dat bewoners al die verschillende pottenkijkers niet de deur wijzen? Hoe maak je daar een effectieve club van? Niet lullen, maar poetsen Op aandringen van Trudo wordt begin 2009 Buurtonderneming Woensel-West opgetuigd. Een niet-lullen-maar-poetsen-organisatie die bovenop de buurt zit en de wijkvernieuwing in goede banen leidt. Fysiek, sociaal en economisch. Met korte, krachtige lijnen naar wijkbewoners, gemeentelijke diensten en hulpverlenings- instanties. Gemeente en Trudo De Buurtonderneming is een zelfstandige stichting die vrij en direct kan handelen, met in het bestuur de wethouder Wonen en de bestuurder van Trudo. Op uitvoerend niveau is er een tweehoofdige directie, vanuit gemeente en Trudo. Uiteraard is ook Bewonersvereniging Woensel-West vertegenwoordigd. Bewoners zitten daardoor met regelmaat direct aan tafel met beslissers binnen de gemeente en Trudo. Korter kunnen de lijnen niet zijn. Samen met bewoners en verschillende professionals legt de Buurtonderneming de basis onder tal van interventies en veranderingen in de wijk. Kansen voor Kinderen De Buurtonderneming focust zich vooral op de jeugd; die heeft de toekomst. Onder de vlag ‘Kansen voor Kinderen’ zet de Buurt- onderneming een breed naschools aanbod in de wijk op, om de kansengelijkheid onder kinderen te bevorderen. Voorbeelden zijn Woordenschat en de Rekenclub. Maar er is ook huiswerk- begeleiding, de jaarlijkse Kindervakantieweek, activiteiten van de Wijksportclub, muziek door stichting de Hengel en zoveel meer. Het programma draait grotendeels op de inzet van vrijwilligers. Dit zijn veelal ingeplaatsten; Trudo-huurders die met voorrang een woning kregen en daarvoor in ruil zich twee jaar inzetten voor de wijk. Een gouden greep, want veel vrijwilligers voelen zich na die twee jaar zo verbonden, dat ze nog veel langer doorgaan. Het succesvolle programma wordt uiteindelijk overgenomen door de zelfstandige Stichting Kansen voor Kinderen. → Meer over het Inplaatsprogramma op pagina 43. “ Wat hielp, was de onvoorwaardelijke steun. Trudo en de gemeente hebben ons altijd aan het werk gelaten. We konden alles doen wat we bedachten. We hadden een bepaald budget en daar konden we ruim mee vooruit; we hadden altijd over. Want voor heel veel dingen heb je helemaal geen budget, maar enkel commitment nodig. En we zijn nooit teruggefloten.” Issanka van de Paal, opvolgend directeur Buurtonderneming Woensel-West “ Vergelijk het met allemaal verkokerde lijntjes, waar de Buurtonderneming als een satéprikker dwars doorheen stak. Het enige belangrijke was: dit is de wijk, dit is de problematiek en dit is de ambitie. Alles moest ondergeschikt zijn aan het samen bereiken van dat ene doel: emancipatie.” Willie de Groot, programmamanager wijkvernieuwing en transformatie Trudo WOENSEL WEST WERKT 36 37
BASISSCHOOL ’T PALET BESTE BRABANTSE BASISSCHOOL In 2010 verhuist Basisschool ’t Palet van een aftands schoolgebouw aan de andere kant van de Boschdijk naar het nieuwe, vrolijke en inspirerende SPILcentrum. Een school die vanwege haar ondermaatse cito-prestaties min of meer door de school- inspectie onder curatele werd gesteld. Een school die tot dan door veel hogeropgeleide ouders in de buurt ’s ochtends voorbij wordt gereden. Totdat een aantal van hen de oneerlijkheid daarvan inziet en besluit hun kinderen collectief bij ’t Palet in te schrijven. Dat is het moment waarop de neerwaartse spiraal wordt omgebogen. Aangestuurd door een gedreven, pragmatische directeur: Yvonne van Mierlo. Samen met al die anderen lukt het haar het tij te keren. En hoe! In 2013 wordt ’t Palet uitgeroepen tot de best presterende basisschool van Brabant. Samen investeren in de jeugd In het boekje ‘Terug naar Woensel-West’ van Jos van der Lans, verwoordt Yvonne het als volgt. “Wat wij willen bereiken met kinderen, dat kunnen we niet bereiken tussen half negen en drie uur. Hier lopen kinderen rond met grote taalachterstand, die komen op school alleen verder als er extra in hen geïnvesteerd kan worden. Dus die uren na drie uur ’s middags horen er ook bij. En dan is het essentieel dat er wordt samengewerkt vanuit één gedachte, met korte lijnen en goed op elkaar afgestemd. Door de Buurtonderneming die in hetzelfde gebouw zat, die ingeplaatsten kon inzetten en geld kon vrijmaken voor bepaalde projecten, ontstond er een actieve schil van mensen rondom de basisschool. Dat is natuurlijk geweldig. Ik hoefde maar met mijn vingers te knippen of vanuit de Buurtonderneming ontstond een initiatief om daar handen en voeten aan te geven!” Blijvende aandacht Een geweldige prestatie. Maar daarmee is de klus niet geklaard, verzekert Yvonne’s opvolger Dave van Lieshout in een interview in 2016. “We functioneren als school nog steeds in een kwetsbare omgeving, met heel diverse ouders, met taalachterstand, laag opgeleid, anderstalig. Als we hun kinderen verder willen brengen, zullen de ondersteunende initiatieven moeten blijven volhouden. Het is een enorme prestatie dat we het zover hebben gebracht, maar het is nog een veel grotere uitdaging om dit niveau te handhaven en daarvoor de voorwaarden te blijven realiseren. Dat kunnen we nooit en te nimmer alleen.” “ Mijn kinderen hadden taaltrainingen, rekentrainingen, muziek- lessen. Mijn dochter kan nu cello spelen, mijn zoon piano. Ze hebben ook een concert gegeven in het Muziekgebouw in het centrum van Eindhoven. En mijn zoon is naar het Koninklijk Huis geweest om daar – voor Beatrix toen – een concert te geven!” Bulent Daldal, bewoner “ De nabijheid van de Buurtonderneming, de verwevenheid met de wijk, de inzet van vrijwilligers, het accent op taal en talentontwikkeling, dat is de basis van het succes.” Yvonne van Mierlo, directeur van ‘t Palet van 2009-2015 & 2018 - 2020 WOENSEL WEST WERKT 38 39
SPIL-STRAAT De autoluwe SPIL-straat verbindt het SPILcentrum Boschdijk via de 1ste en 2de Franklinstraat met de groene zone langs het spoor, aan de andere kant van de wijk. Hierover lopen kinderen veilig van huis naar school of vermaken ze zich in een van de speeltuintjes. Een aangename, groene straat, ook om te wandelen en elkaar te ontmoeten. AANKOOP OVERLASTPANDEN In het verleden zorgde het gebruik van de softdrug qat voor de nodige overlast. Nadat de politie enkele panden waar qat werd gekauwd had ontruimd, kocht Trudo deze aan om ze te verhuren. LEVENDIG FRANKLINPLEIN Aan het Franklinplein zorgde een koffiehuis in het verleden voor veel overlast. Trudo kocht het pand daarom aan. Op de benedenverdieping is het goed tafelen in huiskamerrestaurant Frank eten en drinken, daarboven is een klein appartement. Aan de overkant van het plein zat voorheen een supermarkt die gestopt is omdat de eigenaar geen opvolging kon vinden. De particulier verhuurder heeft het pand inmiddels verbouwd tot een restaurant met daarboven appartementjes. → Meer over de Woensel Westside Stores op pagina 33. WOENSEL WEST WERKT 40 41
INPLAATSPROGRAMMA HUURDERS WAAR DE WIJK IETS AAN HEEFT! De insteek van de wijkvernieuwing in Woensel-West is een omgeving te creëren die mensen kansen biedt. Een omgeving die bewoners inspireert, stimuleert en een steuntje in de rug geeft wanneer ze vooruit willen in het leven. Daarom wordt de vrije verhuur van vrijkomende woningen in 2009 ingeruild tegen een vernieuwend inplaatsingssysteem. Solliciteren Nieuwe huurders moeten eerst ‘solliciteren’; wie bereid en in staat is een positieve bijdrage te leveren aan de wijk, krijgt voorrang bij de toewijzing van een woning. Een moeder zonder betaalde baan bijvoorbeeld, die voor kinderopvang wil zorgen. Iemand die startende allochtone ondernemers wil begeleiden. Studenten die enkele uren per maand huiswerkbegeleiding willen geven, sportactiviteiten organiseren, kinderen voorlezen of taallessen geven. En óf het werkt! Het experimentele woningtoewijzingssysteem blijkt een doorslaand succes. Het trekt een ander soort huurders. Maatschappelijk betrokken, jonge en enthousiaste mensen. Bewoners die levendigheid brengen in de wijk. Prettige buren die zich met elkaar en met andere bewoners verbinden. Dat werkt als een olievlek; in 2024 kan de wijk rekenen op meer dan 110 vrijwilligers die zich inzetten voor de buurt. Dankzij hen draait in Woensel-West een sociaal-educatief-sportief programma zoals geen enkele andere wijk in Eindhoven dat kent. → Meer over de Vrijwilligers in de Wijk op pagina 63. 43
WOENSEL-WEST IN HET NIEUWS Hoe wordt er gekeken naar Woensel-West? Krantenkoppen door de jaren heen vertellen het verhaal van de buurt. Een verhaal over criminaliteit en overlast, maar vooral ook over een wijk die zich opricht en over betrokken bewoners. WOENSEL WEST WERKT 44 45
HUTTEN BOUWEN Hutten bouwen groeide in de loop der jaren uit tot een echte traditie. Kinderen leven zich twee keer per jaar in de schoolvakantie een week lang uit en timmeren met elkaar hun droomhuis. → Meer over Hutten Bouwen op pagina 49. EDISONS LAMP Naast de Verheven Huisjes krijgt het Edisonplein nog een opmerkelijk hoekpand: Edisons Lamp, een ontwerp van Paul Peters en Ontwerplab. Een glazen opbouw wijst als een lichtsignaal de weg door de Edisonstraat. De inspiratie voor het ontwerp? Dat is het Klokgebouw - in de verte zichtbaar vanaf het Edisonplein. → Meer over Markante Publiekstrekkers op pagina 23. VERHEVEN HUISJES De tweede parel in de reeks bijzondere hoekpanden die zich van begin tot einde door de Edisonstraat rijgen: de Verheven Huisjes, een ode aan de oude arbeiderswoninkjes in Woensel-West. → Meer over Markante Publiekstrekkers op pagina 23. WOENSEL WEST WERKT 46 47
HUTTEN BOUWEN MET FRANS Traditiegetrouw op het Edisonplein. Een enkele keer op een braakliggend veldje in de wijk. Elk jaar timmeren de kinderen van Woensel-West hun eigen droomhuis in elkaar, onder de bezielende maar strikte leiding van de onvermoeibare buurtbewoner Frans Vister. De kwaliteit van de houten huisjes neemt met het jaar toe, het aantal blauwe duimen gelukkig af. Na een paar daagjes bouwvakken is het voor de kids met een frietje en limonade heerlijk genieten in de zelfgemaakte hut. Frans - die ook verantwoordelijk is voor de jaarlijkse Kerstmarkt in Woensel-West - regelt het hutten bouwen graag. “Ik heb er geen moeite mee om dertig kinderen in bedwang te houden.’’ Groot voordeel is dat hij het merendeel van de kinderen en hun ouders kent. “Dit kun je alleen organiseren als je hun vertrouwen hebt.’’ Dus bedankte hij toen hem eens gevraagd werd of hij het hutten bouwen ook in een andere wijk wilde opstarten. Zoiets lukt alleen in je eigen wijk, denkt hij. “Daar moeten ze hun eigen Frans zoeken.’’ Bouw je droomhuis in Woensel-West Verschillende bedrijven die actief zijn of waren in de wijk ondersteunen het tweejaarlijkse hutten bouwen. Bijvoorbeeld door de spijkers te leveren. En natuurlijk helpen er ook ouders en vrijwilligers mee. De reclassering zorgt ervoor dat de houten huisje na een week hard werken weer afgebroken worden en haalt de spijkers uit de planken. Zo kunnen er keer op keer paleisjes gebouwd worden. 49
“ WE HEBBEN ECHT GELUK GEHAD, HET IS EEN DROOM- WONING!” HET VERHAAL VAN HEBA & THAER Heba en Thaer komen beiden uit Syrië, maar liepen elkaar tegen het lijf in Nederland. Na een avontuur in Heerenveen en Helmond streken ze uiteindelijk neer in Eindhoven. Samen met zoon Afif hebben ze een huis bemachtigd in Plan Celsius. “Een echte droomwoning!” zegt Heba. Plan Celsius Hun Brabantse avontuur begon in Helmond. “Hier hadden we helaas niet de beste ervaring. We woonden in een oude flat, gehorig en niet goed geïsoleerd. Daarnaast was de relatie met de buurvrouw niet zo goed, wat ook weer effect had op ons gezin. We waren dan ook superblij toen we werden ingeloot voor Plan Celsius in Woensel-West!”, vertelt Heba. Met (schoon)moeder om de hoek op de Boschdijk was dit bij uitstek de perfecte plek voor het jonge gezin. Fijne, diverse buurt De twee waren meteen enthousiast over hun nieuwe huis. “We hebben echt geluk gehad, het is een droomwoning! En ook de buurt is heerlijk. Er wonen veel mensen met kinderen in dezelfde leeftijd. Hierdoor leg je makkelijk contact met andere ouders. Vooral tijdens de verschillende evenementen die worden georganiseerd”, legt Heba uit. “En ook liggen er fijne faciliteiten en winkels om de hoek. Zo ga ik graag naar de Turkse winkel op de Edisonstraat of op zaterdag naar de Woenselse Markt. Daar vind ik alle producten waar ik graag mee kook.” 51
“ WOENSEL-WEST VOELT DORPSER DAN DE DORPEN WAARIN IK HEB GEWOOND” HET VERHAAL VAN LYDIA Lydia woonde met haar twee kinderen bij haar ouders. Een plek in Plan Celsius bracht hun een nieuw huis en een nieuw begin. “Na het stuklopen van mijn relatie woonde ik in mei 2021 plotseling weer thuis bij mijn ouders in Geldrop, samen met mijn twee kinderen van zes en elf jaar. Drie maanden later belde Trudo: er kwam in oktober een huis voor ons vrij in Woensel-West. Ik ben gillend de trap af gerend om hun het goede nieuws te vertellen!” Echt thuis “Ons nieuwe huis is helemaal naar onze zin. Hoewel de kinderen hun vriendjes moesten achterlaten, hebben ze het hier vanaf dag één naar hun zin. Zelf had ik wat meer tijd nodig om te aarden: alles voelde nieuw, binnen en buiten. Maar toen we een jaar na de verhuizing op een regenachtige middag thuiskwamen en met z’n drietjes voor de tv ploften, realiseerde ik me: hier zijn we echt thuis.” Samen van start “Dat we met velen tegelijk zijn begonnen hier, heeft geholpen om mijn draai te vinden. In een appgroep voor de nieuwkomers wisselden we praktische zaken uit: wie heeft er nog meer een lekkage? Heeft er iemand een boor te leen? Ik heb veel mensen leren kennen in de buurt en vind het leuk om mijn kring verder uit te breiden. Wel grappig: doordat bewoners hier vaak op straat zijn, voelt Woensel-West dorpser dan de dorpen waarin ik heb gewoond.” WOENSEL WEST WERKT 52
“ GEEF MIJ HET OUDE WOENSEL-WEST MAAR TERUG” HET VERHAAL VAN NEL Nel woont al ruim zeventig jaar in Woensel-West. De buurt is er allesbehalve beter op geworden, vindt ze. “Ik groeide op in de Brugmanstraat in een rijtjeshuis van Trudo, samen met mijn ouders en twee broers. Boodschappen deden we bij ‘de Winkel van Zus’ in de Fahrenheitstraat. Op de hoek waar nu restaurant Chomicha zit, zaten een slager en een drogisterij. Als je krap bij kas zat, kon je je boodschappen er op rekening laten zetten. Wanneer het loonzakje binnen was, betaalde je alsnog.” Pannetje soep “In Café Guus, nu een Grieks restaurant, ontmoette ik mijn man. Een rasechte Helmonder, maar toch trok hij bij mij in. Hij wist donders- goed dat je mij niet uit Woensel weg krijgt, nog niet misschien. Woensel-West was groot, maar gemoedelijk. Er werd volop gebuurt op straat en buren brachten elkaar regelmatig een pannetje soep. En was er onenigheid? Dan werd dat gewoon onder elkaar opgelost. Te veel veranderd “Er is veel veranderd. Veel te veel. Eerst door de komst van het Philipskantoor (1964) waarmee al het groen verdween. En nu met het platgooien van de buurt. Dat heeft zoveel mensen verdriet gedaan. Mensen kennen elkaar tegenwoordig niet meer en je kunt nauwelijks nog de straat oversteken met al die auto’s. Geef mij het oude Woensel-West maar terug.” WOENSEL WEST WERKT 54
TANTE NETTY Al 12 jaar de gekke, alternatieve lievelingstante van heel Woensel-West: Tante Netty. Vanuit haar blauwe ‘thuis’ aan de Edisonstraat leggen kunstenaars en designers op ludieke wijze contact met de wijk om tot interactie te komen. Creatief, kunstzinnig en erg betrokken bij de wijk, brengt Tante Netty steeds opnieuw de buurt op een positieve manier in het nieuws. Inmiddels is Tante Netty verhuisd naar VoltaGalvani. Het blauwe huis wordt nu door Kansen voor Kinderen gebruikt als huiskamer voor de jeugd. → Meer over Tante Netty op pagina 60. KIDS+ Samen lunchen, een spelletje spelen, huiswerk maken of gewoon lekker chillen … Kinderen van Kids+ kunnen elke dag terecht in hun gezellige KLUPhuis aan de Edisonstraat 65. → Meer over Kansen voor Kinderen op pagina 58. GROOT ONDERHOUD BESTAANDE WONINGEN Verandering van decor betekent niet dat al het bestaande moet verdwijnen. Integendeel, wat goed is blijft voor de wijk behouden. De woningen aan het Edisonplein bijvoorbeeld worden zorg- vuldig opgeknapt en verduurzaamd. → Meer over Woensel-West 2040 op pagina 110. WOENSEL WEST WERKT 56 57
KIDS+ KANSEN VOOR KINDEREN Het wijkprogramma van Woensel-West rust op drie pijlers:‘focus op emancipatie’, ‘verandering van decor’ en ‘verbetering van imago’. Bij de eerste pijler ligt de nadruk vooral op kinderen en jongeren; er mag niet nog een generatie opgroeien vanuit achterstand. Vanuit deze ambitie organiseert de Buurtonderneming samen met basisschool ’t Palet en Dynamo Jeugdwerk Kids+. Een buitenschools programma voor kinderen van 4 tot 17 jaar uit Woensel-West. Van alles te doen en te beleven Het Kids+ programma bestaat uit onder andere een KLUPhuis, een lunchclub en een pluspgramma met verdiept aanbod op educatief en sociaal-emotioneel gebied. Dankzij het grote aantal (ingeplaatste) vrijwilligers, professionele begeleiding door coördinatoren, de betrokkenheid van enthousiaste ouders en de tomeloze inzet van de Buurtonderneming loopt het programma van meet af aan als een trein. De kinderen vinden het hartstikke leuk, want bij Kids+ is er van alles te doen en te beleven! SportKLUP | MuziekKLUP | Woordenschat | HuiswerkKLUP Woordenschat+ (taalles voor volwassenen) | RekenKLUP Woordenstroom (creatief met taal) | TechKLUP | TheaterKLUP KookKLUP | Kindervakantieweek Inmiddels heeft Stichting Kansen voor Kinderen het succesvolle programma voortgezet en ingebed in een duurzame organisatie die zich blijft ontwikkelen. WOENSEL WEST WERKT 58
TANTE NETTY LIEVELINGSTANTE VAN WOENSEL-WEST Wat we ook doen, bouwen, organiseren in Woensel-West, uiteindelijk gaat het om mensen. Mensen die elkaar willen ontmoeten, leren kennen, kunnen helpen. Dat vraagt om verbinding. En als iemand daarvoor zorgt, is het wel Tante Netty. Die lieve, gekke, grappige tante die met creatieve projecten de buurt bij elkaar brengt. Projecten die keer op keer het nieuws halen en laten zien dat Woensel-West een wijk is waar bijzondere dingen gebeuren! Bewoners ondersteunen Tante Netty is ontstaan als een samenwerkingsproject tussen Trudo en studenten van de Design Academy. Opgericht door Dorien van den Hurk en Ties van de Werff. Tante Netty koppelt nieuwe kunstenaars en designers aan een specifiek thema, om bewoners op een ludieke manier te ondersteunen bij alle veranderingen in hun wijk. Kunst als vehikel voor ontmoeting Zo bracht de lievelingstante een ode aan de voortuincultuur, waarbij bewoners werden opgeroepen om een dagje gezellig in hun voortuin te zitten. Met een rondleiding en een hoorspel stond ze stil bij 50 jaar prostitutie in de wijk. Bij Van Bovenaf konden bewoners wiens huis gesloopt ging worden, vanuit een hoogwerker een laatste blik werpen op hun oude thuis. Een laatste herinnering, vanuit een ander perspectief. Zelfwasserij De Edison hing de schone was buiten, als tegenwicht voor de hardnekkig beruchte reputatie van de Edisonstraat. Het is maar een klein deel van de lange lijst voorbeelden van artistieke interventies waarmee Tante Netty maatschappelijke impact maakt. WOENSEL WEST WERKT 60
VRIJWILLIGERS AAN HET WOORD In de transformatie van Woensel-West van problematische no-go area naar hippe place to be, spelen vrijwilligers een cruciale rol. Nieuwe bewoners, die met voorrang huren in ruil voor een aantal uren inzet voor de buurt. Maar ook de vele oorspronkelijke bewoners, die zich graag sterk maken voor hun Woensel-West. ADRIAN Adrian logeerde een tijdje op de bank bij vrienden omdat hij geen huis kon vinden. Toen hij via een collega hoorde van het inplaatsingstraject bij Trudo schreef hij meteen een motivatiebrief. “Ik onderzocht met welke projecten Trudo bezig was en schreef heel gericht in mijn brief hoe ik de wijk vooruit zou kunnen helpen.” Adrian gaf eerlijk aan dat hij voor zijn gevoel een dubbele agenda had. “Ik wilde écht helpen, maar ik had ook écht een woning nodig. Ik stond praktisch op straat.” Zijn moeite werd beloond. In augustus 2022 kreeg hij een huurwoning toegewezen met een eigen kamer voor zijn dochter. Engelse les Kort daarna ging Adrian aan de slag als vrijwilliger in het Gezellenhuis, waar hij Oekraïense vluchtelingen Engels leert. “Iemand een nieuwe taal leren, terwijl je niet eens dezelfde taal spreekt, is een uitdaging. Maar met gebarentaal en hulp van de vluchtelingen die al wel wat woordjes kenden, is het gelukt.” 63
trudo.nlRkJQdWJsaXNoZXIy Mjg1NzY=